R/K Modelcilik Nasıl Başlamıştır?
Radyo kontrollu veya uzaktan kumandali modelcilik (uluslararasi tanimi kisaca RC dir) radyo verici ve alici sistemleri ile minyatür bir uçagin uzaktan kumanda edilerek uçurulmasi demektir. Radyo sistemlerinin, 1960 lardan sonra transistör ve entegre devrelerle birlikte gelismesi ile bugünkü ileri duruma gelmistir. Baslangiçta serbest uçus modellerine basit bir sistemle dönüs komutu verilerek (tek kanalli) modeller kumanda edilmis sonra teknolojinin ilerlemesi ile uzayin üç boyutu için üç ve motorlu modellerin gaz kumandasi ilavesi ile de dört kumandali (çok kanalli) RC sistemleri gelistirilmistir. Burada her kanal bir kumandaya tekabül eder. Birinci kumanda modelin kuyrugunda düsey dönüs dümenini döndüren kumandadir. Kendi kendine uçabilen dengeli bir modeli sadece böyle bir dönüs dümeni ile kumanda ederek (tek kanalli) uçurmak mümkündür. Serbest uçus modelleri yapip uçuran modelcilerin böyle bir modelle kendi baslarina RC modelcilige baslamalari mümkündür ve tavsiye edilir.
R/K Modelciligine nasil Baslayacaksiniz?
R/K bir modeli kullanmak zor egildir. Ancak bu hobiye yenibasladiysaniz bazi teknikler ve ekipmani tanimaniz gerekmektedir.Her modelcinin favori bir modeli vardir. Ancak favoriniz ne olursa olsun bazi temel ekipman ve materyale ihtiyaciniz olacaktir. Ilk ihtiyaciniz bir model kiti, içten yanmali ya da elektrikli motor, radyo kontrol seti, insa için gerekli malzeme ve çalisacak bir alandir. R/K Modelciligi Pahali Bir Hobi midir? Radyo kontrol modelciligi, zannedilenin aksine çok pahali bir hobi degildir.Ayrica ülkemizde R/K ile ilgili ithalatçi ve parekendecilerin son yillarda artmasi, pazarin genislemesi ile birlikte fiyatlari da düsme yönünde etkilemektedir.
Bütçenin elverdigi derecede pahali olan bu hobiye baslamak, seçeceginiz aksesuarlara göre degismekle birlikte 350 ile 600 dolar arasinda bir bütçe gerektirir (helikopterler için 1000 dolar civarinda).
Daha ileride edinmek isteyeceginiz modellerde, ilk modelinizde kullandiginiz motor, radyo kontrol ve bazi aksesuarlari kullanabileceginiz için hobiyi devam ettirmek ve gelistirmek, baslamaktan çok daha ucuzdur.
Örnegin; 60 motorlu bir egitim uçagi ile hobiye basladiysaniz ve radyonuzu, ileride kullanabileceginiz sekilde seçtiyseniz bir F14 size sadece modelin fiyati ve çok az miktarda aksesuara mal olur.
Nasil Ögrenilir ?
Hava tasitlari (uçak, helikopter) disinda R/K modelleri kullanmayi ögrenmek çok kolaydir. Modal hava tasitlarini kullanmak ise bazi temel teknikleri ögrenmeyi gerektirir. Bu nedenle ilk uçuslarinizda yaninizda deneyimli pilotlarin bulunmasinda yarar vardir. Size en yakin model havacilik alaninda, ilk uçuslarinizda yardim alabileceginiz deneyimli pilotlar bulabilirsiniz. Eger uçak kullanmayi kendi kendinize ögrenmek yolunu tercih ederseniz "egitim" tipi modeller özellikle sizin için dizayn edilmistir. Çok temel bazi seyleri ögrendikten sonra tek basiniza uçabilirsiniz. Fakat biz yine de en azindan göz-el koordinasyonunuzu saglayincaya kadar deneyimli pilot refakatinde uçmanizi öneririz.
R/K Modeller Nerede Kullanilir?
Aklinizda bulundurmaniz gereken tek sey R/K modellerin basit birer oyuncak olmadigi ve kalabalik ortamlarda veya kontrolsüz alanlarda oldukça büyük tehlikeler yaratabilecekleridir.
Ortalama bir uçak 50-70 km/h, içten yanmali motorlu bir otomobil 40-60 km/h hiz yapar. 30 cu.in motorlu bir helikopterin pervanesi dakikada ortalama 7-17.000 devir ile döner.
Bu nedenle R/K hava tasitlarini, kontrollü alanlar veya çok genis ve tehna açik alanlar disinda uçurmaniz sakincalidir. Diger modelleri kullanirken de çevredekilere zarar gelmemesini saglayacak tüm önlemleri almaya özen göstermeniz gerekir.
Size en yakin alan hakkinda bilgiyi Türk Hava Kurumu subeleri veya bizden alabilirsiniz.
R/K Modeller Ne Kadar Uzaga Gidebilir?
Iyi bir R/K cihazinin menzili 4500-5000 m civarindadir. Teorik olarak bir modelin gidebilecegi en uzak nokta da R/K cihazinin limitidir. Ancak pratikte R/K bir modelin menzili, onun hareketlerini rahatça izleyebileceginiz (ileri-geri, yukari-asagi, saga-sola) yere kadardir. Dolayisi ile modelin gidebilecegi en uzak nokta, gözlerinin sagligi ve keskinligi ile dogru orantili olarak kisiden kisiye degisir.
Bu Hobiye Baslamak Için Kaç Yasinda Olmak Gerekir?
Göz-el koordinasyonunu saglayabilecek her kisi bu hobiye baslayabilir. Hava tasitlari disinda R/K modelleri 4-5 yasindan itibaren her çocuk kullanabilir. Dogal olarak küçük yastaki çocuklar için elektrikli modelleri öneririz.
Hava tasitlari için ise kesin bir yas siniri koymak zordur. Bilgimiz dahilinde, bu sinir 5 yasina kadar inmekle birlikte R/K hava tasitlarini kullanmaya baslamak için ideal yas 13-15'tir.
Tekrar hatirlatmakta yarar var ki; gerekli önlemler alindigi taktirde R1K modelciligi çok güvenli bir spordur ve ögrenilmesi bisiklete binmeyi ögrenmeye benzer. Yaninizda deneyimli bir kisi ile kolayca ögrenir ve kolay kolay unutmazsiniz.
UYULMASI GEREKEN KURALLAR
Model uçak bir oyuncak degildir. Patlarli motorlu model uçak asla bir oyuncak degildir. Yeterince önlem alinmamis alanlarda güvenligi göz ardi edenler tarafindan yapilan yaralanma veya ölümle sonuçlanmis kazalar güvenlik önlemlerinin ciddiye alinmasi gerektiginin bir göstergesidir. Pek çok ülkede model klüplerinin üyelerinin uçus yapmalari için düzenlenmis güvenli alanlari vardir. Bu alanlarda tehlikeli uçus yapanlarin uçuslari kesilir ve bir daha uçus yapmalarina da izin verilmez. Radyo kumanda, tel kumanda veya serbest uçus dalinda çalisanlarin belirli tecrübe sonunda alabildikleri sertifikalari olmadan yalniz uçus yapmalari mümkün degildir.
FAI (Uluslararasi Havacilik Federasyonu)'nun tüm ulusal ve uluslararasi yarismalar için alinmasini mecbur tuttugu, diger uçuslarda da önerdigi önlemler, AMA (Model Havacilik Akademisi)'nin, Amerika'daki tüm üye klüplerini baglayan kurallari, BMFA (Ingiliz Model Uçus Dernegi)'nin yine tüm üye klüplerini baglayan kurallari bizce de mutlaka uyulmasi gereken kurallar olmali. Hatta insan sagliginin söz konusu oldugu durumlarda, kendi uçus alanimiza uygun önlemleri gelistirerek, uyulmasini saglamaliyiz.
Yukaridaki kurumlarin çesitli yerlerde yayinlanmis güvenlik önlemleri ile ilgili yasak ve önerilerinden derlenmis bir liste:
A- Model ile ilgili önlemler:
1- Uçus testlerindeki basarisiyla uçabilirligini kanitlamadan modelinizi; yarisma, gösteri gibi seyirci huzurunda yapilan olaylarda uçurmaya kalkismayin.
2- Modelin yakit dahil toplam agirligi 25 kg.'i (55 pound) geçmesin.
3- Modelin üzerinde veya içinde adinizi ve adresinizi belirten etiketler olmadan onu uçurmayin.
4- Modelde, patlayici veya yanici maddeler içeren hiçbir sey tasimayin. Roketler, modelden atilan patlayici içeren bombalar, duman bombalari, bütün patlayici gazlar (hidrojenle doldurulmus balonlar gibi) yasaktir. Sadece, modele sabit olarak tutturulmus kalkis mesafesi kisaltici roketlere (JATO) izin verilebilir. Her durumda bu roketlerde kullanilan yakitin toplam agirligi 1,4 kg'i (3,3 pound) geçemez.
5- Model uçak; insan tasimayan, motorlu veya motorsuz bir hava aracidir. Onunla hayvan tasimaya da kalkismayin.
B- Motor ile ilgili önlemler:
1- Metal palalari olan pervaneler yasaktir.
2- Içten patlamali motorlara giren hava disinda herhangi bir gazin güç arttirici olarak kullanilmasi yasaktir.
3- Türbinli jet motorlarini, bunlarla ilgili özel güvenlik önlemlerini alacak ekipler olmadan çalistirmayin.
C- Alan ve uçus ile ilgili önlemler:
1- Gerçek uçaklarin havaalanlari çevresinde uçus yaparken, havaalani isleticisinin belirtmesi olmaksizin havaalanina yaklasik 5 km (3 mil) mesafe içinde 120 m.'den (400 feet) daha yüksekte uçmayin. Geçis hakkini daima gerçek uçaklara verin ve onlarin havaalanina yaklasimlarinda uçmaktan sakinin. Gerektiginde, gerçek uçaklarin yaklasiminda modellerin uçusunu sakinacak bir gözlemcinin bulundurulmasi yararlidir.
2- Uçus sitesinin, saptanmis kurallarina uyun. Modelinizi kasten dikkatsizce, umursamazca ve tehlikeli tarzda uçurmayin.
3- Uçus sitesinde bir düz veya yuvarlak hat belirlenmelidir. Bütün uçuslar bu hattin bir yaninda, bütün seyircilerse hattin diger yaninda olmalidir. Sadece, o anda uçan uçaklar ile ilgili kisilerin hattin uçus tarafinda bulunmasina izin verilmelidir. Seyirciler tarafi üzerinde uçus yasaklanmistir.
4- Uçacak modelin agirligi 8,7 kg.'i (20 pound) geçiyorsa seyirci ve uçus alanini ayiran hat düz olmalidir.
5- Herhangi bir model isletimi sirasinda veya öncesinde alkollü içecek alinmamalidir.
D- Radyo kumandali uçus için ilave önlemler:
1- Yeni veya tamir edilmis bir modelin ilk uçusu öncesinde radyo düzeneginin yer mesafesi kontrolü yapilmalidir. Bunun için verici anteni tamamen kapatilmis halde modelden 30 adim kadar uzaklasilarak kumanda kollari hareket ettirilir. Servolarda herhangi bir vizilti, kumanda yüzeylerinde titreme, kumandada kesilme olmadan bütün kumandalar dogru yanit vermelidir.
2- Henüz iyi bir uçurucu olmadan, seyirci huzurunda, deneyimli bir yardimci yoklugunda uçus yapmamalisiniz.
3- Kalkistan sonra, seyircilerin bulundugu tarafa dogru dönmek ve bu alan üzerinden uçmak tehlikeli ve yasaktir.
4- Modelinizde kullandiginiz radyonun frekans bandi yasalarla belirlenmistir. Türkiye'de model uçaklar için 35 MHz veya 27 MHz, yer modelleri için 40 MHz veya 27 MHz'e izin verilir. Bunlar disindaki frekanslari kullanmak suçtur.
5- Model klüplerinin uçus sitelerinin 5 km. (3 mil) yakininda, o klüp ile frekans paylasimi anlasmasi yapmadan uçulmamalidir.
6- Savas karsilasmalari seyirci ve uçus hattina en az, motorun inc küp basina 150m. (500 feet) mesafe olacak kadar uzaklikta yapilir. (.40 motor için 60m.)
E- Tel kumandali uçus için ilave önlemler:
1- Uçus öncesinde kumanda sistemini olusturan teller ve diger tüm parçalarin kontrolü, çekme testleri yapilmalidir.
2- Uçus alaninin çubuklar, teller gibi seylerden temizlenerek güvenli hale getirilmesi gereklidir.
3- Motoru çalistirmadan önce, seyircilerin uçus hattinin ötesine geçmelerinin saglanmasi gereklidir.
4- Herhangi bir elektrik hattina 15m'den (50 feet) daha yakin uçus yapilmamalidir.
F- Serbest uçus için ilave önlemler:
1- Rüzgar altinda bulunan park etmis araçlar veya seyircilere 30 m.'den (100 feet) daha yakin mesafede model saliverilmemelidir.
2- Firlatma alaninda, yardimci ve görevliler disinda hiç kimsenin olmadigindan emin olmadan uçus yapilmamalidir.
3- Model üzerindeki fitilleri, islevini yerine getirdikten sonra söndürmeye yarayacak uygun araç bulunmalidir.
